Wielkanocne zagadki

Wielkanoc to najważniejsze święto katolickie. Obchodzi się je na pamiątkę męczeńskiej śmierci oraz zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Jest to święto ruchome i przypada na pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca. W tym roku będzie to 27 marca. Na stole pojawią się odpowiednie potrawy, a w szczególności jajka w różnych formach, ponieważ to właśnie one symbolicznie wiążą się z odrodzeniem życia.

Wiele obrzędów i symboli związanych z Wielkanocą ma jednak o wiele starszą, przedchrześcijańską tradycję. A część z nich została wtórnie przyjęta przez Kościół Katolicki. Zacznijmy od samej nazwy. Określenie Wielka Noc u Słowian odnosiło się do okresu pomiędzy jesienną, a wiosenną równonocą, kiedy to rozpoczynał się Wielki Dzień. W obrzędowości ludowych świąt wielkanocnych mocno akcentuje się wiosenną odnową życia i wskrzeszenie słońca. We wszystkich mitologiach odnajdujemy silne powiązanie świąt z porami roku. Nie dziwi więc fakt, że i u naszych przodków z wielką radością obchodzono nadejście wiosny.

Pisanki i kraszanki – dziś wiąże się przede wszystkim z chrześcijańskim symbolem nowego życia. Malowanie jajek to jednak o wiele starsza tradycja, sięgająca starożytnej Mezopotamii. Odnaleziono tam ślady najstarszych pisanek, które pochodzą sprzed 4 tysięcy lat. W kulturze Słowian miały one znaczenie ochronne i obrzędowe, umieszczano je w kołysce niemowląt, dawano nowożeńcom, a czasami pełniły one rolę talizmanów. Łatwiej połączyć tradycję zbijania i malowania jajek z wskrzeszeniem słońca po zimie, niż z ukrzyżowaniem i wskrzeszeniem Jezusa Chrystusa. Zwyczaj dzielenia się jajkiem z gospodarskimi zwierzętami czy obsypywanie skorupkami pola także nie jest zwyczajem chrześcijańskim, ale dziś jest kojarzony z kościołem, a dzielenie się jajkiem stało się symbolem przekazywania dobra, miłości i wiary w zmartwychwstanie Jezusa.

Zajączek, kojarzony z prezentami dla najmłodszych, ale także goszczący na naszych stołach – jest pogańskim symbolem płodności. Baranek natomiast u starożytnych był symboliczną ofiarą przebłagalną. Lany poniedziałek to także zwyczaj, który wywodzi się z pogańskiej tradycji. Polewanie wodą związane było z odrodzeniem przyrody i oczyszczeniem po zimie. Kościół zaanektował ten zwyczaj i dołączył znaczenie związane ze zmywaniem grzechów.

Oczywiście przedchrześcijańskie pochodzenie tak wielu tradycji wielkanocnych nie oznacza, że kultywując je obchodzimy pogańskie święto. Celebracja nadejścia wiosny, silnie zakorzeniona w kulturze słowiańskiej została zastąpiona religijną symboliką i stała się najważniejszym świętem Kościoła Katolickiego.

źródło: www.czarnowo.com.pl