Orły nad Arnhem

Tylko dwa tygodnie dzielą nas od, prawdopodobnie, największego wydarzenia w naszym mieście w tym roku. W sobotę, 12 września odbędzie się 70-lecie osadnictwa polskiego na ziemiach gryfińskich i trzeba przyznać, że zapowiada się niezwykle emocjonująco.

Głównym punktem imprezy z pewnością będzie wielkie widowisko historyczne pt. „Orły nad Arnhem”. O godzinie 18:00, oczy wszystkich mieszkańców będą skupione na niebie i gryfińskim moście, który będzie główną sceną tej historycznej bitwy. W rekonstrukcji udział weźmie ponad dwustu uczestników, wykorzystując mundury, broń, działa i pojazdy z tamtych czasów. Uzupełnieniem tego wielkiego przedsięwzięcia będą skoki spadochronowe oraz zrzuty zasobników.

Nadchodząca impreza to doskonały pretekst, by przyjrzeć się prawdziwym historycznym wydarzeniom, które stanowią kanwę dla inscenizacji. Do rekonstruowanej bitwy doszło w trakcie, rozpoczętej 17 września 1944 r., największej w II wojnie światowej, operacji wojsk spadochronowych o kryptonimie Market Garden. Dużą rolę odegrał w niej polski oddział Samodzielnej Brygady Spadochronowej pod dowództwem generała Stanisława Sosabowskiego.

Żołnierze polskiego generała wylądowali w Driel nieopodal Arnhem 21 września 1944 r. Był to piąty dzień desantu w ramach tej wielkiej alianckiej operacji. W zamyśle jej projektodawcy, marszałka Bernarda Montgomery’ego, zakładała ona przechwycenie przepraw przez Mozę i odnogi dolnego Renu, a także wtargnięcie aliantów do Zagłębia Ruhry, co mogłoby znacznie przyspieszyć koniec wojny.

Zadaniem Polaków było wsparcie broniących się na drugim brzegu Renu Brytyjczyków z 1. Dywizji Powietrznej. Cała operacja zakończyła się fiaskiem. Desantowana pod Arnhem brytyjska dywizja nie zdołała opanować kluczowego mostu na Renie i została unicestwiona. Straty po stronie aliantów były ogromne: z ponad 10 tys. brytyjskich spadochroniarzy ocalało jedynie 2800 – reszta zginęła lub dostała się do niewoli. Pozostali wycofali się w nocy z 25 na 26 września na lewy brzeg rzeki pod osłoną brygady polskiej. Niemiecka obrona w tym rejonie znacznie okrzepła. Generał Frederick “Boy” Browning, dowódca brytyjskiego I Korpusu Powietrzno-Desantowego, z chłodnym cynizmem podsumował porażkę: “poszliśmy o jeden most za daleko”.Straty polskiej brygady wyniosły 378 poległych, rannych i zaginionych

Kulisy operacji Market Garden przedstawił w 1974 r. Cornelius Ryan w książce “O jeden most za daleko”. Trzy lata później Richard Attenborough nakręcił film pod tym samym tytułem.

Ciekawostką jest fakt, że obecny Prezydent Andrzej Duda, odwiedzając Gryfino w trakcie kampanii wyborczej, obiecał mieszkańcom, że jeśli zostanie prezydentem to przyjedzie do nas ponownie na obchody 70-lecia osadnictwa polskiego na ziemiach gryfińskich. Trzymamy w takim razie Pana Prezydenta za słowo.

Widowisko historyczne „Orły nad Anhem” zostanie przygotowane przez Studio Historyczne „Huzar” z Koszalina, Stowarzyszenie Hereditas Pomeraniae,-Dziedzictwo Pomorza oraz Urząd Miasta i Gminy w Gryfinie.

Tego nie można przegapić!